Cách bảo quản vacxin là một quy trình quan trọng và tối cần thiết để đảm bảo chất lượng và hiệu lực của vacxin. Việc bảo quản đúng cách giúp duy trì tính ổn định của các thành phần sinh học quan trọng trong vacxin, đồng thời ngăn ngừa các tác động bên ngoài có thể làm giảm hiệu quả của chúng. Qua việc tuân thủ các yêu cầu và biện pháp bảo quản, chúng ta đóng góp vào việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Vacxin là gì? Công dụng của vắc xin
Vacxin là một trong những thành tựu lớn nhất của y học hiện đại, góp phần đáng kể vào việc kiểm soát và ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Nhờ những chất dẫn lực sinh học trong vacxin, cơ thể con người sẽ được hình thành miễn dịch chống lại các loại vi khuẩn, virus và tác nhân gây bệnh, giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Tuy nhiên, để vacxin giữ được hiệu quả và đảm bảo an toàn, việc bảo quản chúng đóng một vai trò rất quan trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về cách bảo quản vacxin một cách đúng cách để đảm bảo chất lượng và hiệu quả của chúng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Vai trò của vắc xin trong sức khỏe cộng đồng
Vacxin là một công cụ chủ chốt trong việc kiểm soát dịch bệnh và ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Nhờ vacxin, nhiều căn bệnh nguy hiểm như bệnh cúm, bệnh bạch hầu, bệnh sởi, bệnh rubella và nhiều bệnh khác đã được kiểm soát và giảm thiểu đáng kể nguy cơ lây lan. Hơn nữa, vacxin cũng giúp tạo ra hiệu ứng miễn dịch cộng đồng, bảo vệ cả những người không được tiêm chủng bằng cách ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Tuy nhiên, để vacxin đạt được hiệu quả tối đa, việc bảo quản và vận chuyển chúng đòi hỏi sự cẩn thận và nghiêm ngặt.
Yêu cầu bảo quản vacxin
Bảo quản vacxin yêu cầu sự chú ý và tuân thủ các quy định cụ thể từ “quyết định 1731/qđ-byt hướng dẫn bảo quản vắc xin”. Dưới đây là một số yêu cầu cơ bản cần lưu ý khi bảo quản vacxin:
- Nhiệt độ bảo quản vacxin: Hầu hết các loại vacxin đều yêu cầu nhiệt độ thấp để bảo quản. Nhiệt độ lý tưởng thường nằm trong khoảng từ 2°C đến 8°C (tức là nhiệt độ lạnh tủ lạnh). Một số vacxin đòi hỏi nhiệt độ càng thấp như -15°C đến -50°C để đảm bảo tính ổn định và hiệu quả.
- Tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp: Ánh sáng mặt trời có thể làm giảm hiệu lực của các chất dẫn lực sinh học trong vacxin, do đó vacxin cần được bảo quản trong bóng mát hoặc ngăn kín để tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp.
- Đảm bảo vacxin không đông đá: Đông đá có thể làm hỏng cấu trúc của vacxin và làm giảm hiệu quả của chúng. Do đó, cần đảm bảo vacxin không bị đông đá trong quá trình bảo quản.
- Tránh nhiệt độ biến đổi: Nhiệt độ biến đổi có thể gây tổn thương cho các thành phần của vacxin và làm mất đi tính hiệu quả của chúng. Việc lưu trữ vacxin trong môi trường nhiệt độ ổn định là rất quan trọng.
Các biện pháp bảo quản vacxin
Để đảm bảo vacxin giữ được chất lượng và hiệu quả, các biện pháp bảo quản cần được thực hiện chính xác và kỹ lưỡng. Dưới đây là một số biện pháp quan trọng:
- Sử dụng tủ lạnh y tế: Tủ lạnh y tế được thiết kế đặc biệt để bảo quản vacxin với nhiệt độ lý tưởng. Cần đảm bảo tủ lạnh có nhiệt độ ổn định và không bị đông đá.
- Sử dụng đá lạnh: Đối với vacxin cần được bảo quản ở nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ tủ lạnh, sử dụng đá lạnh là một giải pháp hiệu quả. Đá lạnh giúp duy trì nhiệt độ ổn định trong suốt thời gian vận chuyển và bảo quản.
- Kiểm tra nhiệt độ định kỳ: Nhiệt độ bảo quản vacxin cần được kiểm tra và ghi nhận định kỳ để đảm bảo nó luôn ở mức ổn định và phù hợp.
- Tránh xáo trộn: Việc xáo trộn các chai vacxin hay các ống chứa vacxin không nên làm thường xuyên, vì điều này có thể làm giảm hiệu lực của vacxin.
Bảo quản vacxin trong điều kiện đặc biệt
Có một số trường hợp đòi hỏi bảo quản vacxin trong điều kiện đặc biệt. Dưới đây là một số trường hợp đáng chú ý:
- Bảo quản vacxin trong trường hợp khẩn cấp: Trong trường hợp khẩn cấp, khi mà điều kiện vận chuyển không thuận lợi hoặc thiếu nguồn điện, sử dụng hộp polystyrene hay hộp foam với đá lạnh là một giải pháp tạm thời hiệu quả.
- Vacxin đông lạnh: Các loại vacxin đông lạnh cần được bảo quản ở nhiệt độ rất thấp (-15°C đến -50°C). Trong trường hợp này, sử dụng thiết bị chuyên dụng như hộp polystyrene đóng kín với đá lạnh có thể giúp duy trì nhiệt độ thấp cần thiết.
Tầm Quan Trọng Tuyệt Đối của Việc Bảo Quản Vắc Xin Đúng Cách
Vắc xin là chế phẩm sinh học đặc biệt, cực kỳ nhạy cảm với các yếu tố môi trường như nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm. Bất kỳ sự sai lệch nào trong điều kiện lưu trữ vắc xin an toàn cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Đảm bảo hiệu lực vắc xin và tiêm chủng an toàn
Mục đích cuối cùng của việc tiêm chủng là tạo ra phản ứng miễn dịch, giúp cơ thể sản sinh kháng thể chống lại mầm bệnh. Nếu vắc xin không được bảo quản theo đúng tiêu chuẩn, các thành phần hoạt tính trong vắc xin có thể bị biến đổi, suy giảm hoặc mất hoàn toàn tác dụng. Khi đó, việc tiêm chủng sẽ không mang lại hiệu lực vắc xin như mong muốn, khiến người được tiêm không được bảo vệ đầy đủ, thậm chí còn có thể gây ra các phản ứng phụ hoặc tai biến nghiêm trọng. Việc bảo quản vắc xin đúng cách trực tiếp đảm bảo tiêm chủng an toàn, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người dân.
Giảm thiểu rủi ro vắc xin hỏng và lãng phí
Sự hư hỏng của vắc xin do bảo quản không đúng cách không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây lãng phí lớn về kinh phí. Vắc xin là sản phẩm có giá trị cao, chi phí sản xuất và cung ứng tốn kém. Khi rủi ro vắc xin hỏng xảy ra, số lượng vắc xin phải tiêu hủy tăng lên, gây tổn thất kinh tế và ảnh hưởng đến nguồn cung. Bảo quản tốt giúp hạn chế tối đa việc vắc xin bị loại bỏ, góp phần hạn chế tình trạng khan hiếm vắc xin và đảm bảo nguồn cung ổn định cho cộng đồng.
Chuỗi Lạnh Vắc Xin: Nền Tảng Cho Việc Lưu Trữ Vắc Xin An Toàn
Để đảm bảo chất lượng vắc xin từ nhà sản xuất đến người sử dụng, khái niệm “chuỗi lạnh vắc xin” (Cold Chain) ra đời và trở thành yếu tố cốt lõi. Chuỗi lạnh vắc xin là hệ thống các thiết bị và quy trình được sử dụng để duy trì vắc xin ở nhiệt độ thích hợp và ổn định trong suốt hành trình từ khâu sản xuất, vận chuyển, lưu trữ cho đến khi sử dụng.
Một chuỗi lạnh bảo quản vắc xin hoàn chỉnh bao gồm nhiều thành phần quan trọng:
- Kho lạnh tổng: Nơi nhập và lưu trữ vắc xin số lượng lớn, thường đạt chuẩn GSP (Good Storage Practices) với khả năng kiểm soát nhiệt độ nghiêm ngặt.
- Kho lạnh khu vực/trung tâm: Phân phối vắc xin từ kho tổng đến các điểm tiêm chủng nhỏ hơn.
- Phương tiện vận chuyển vắc xin an toàn: Gồm xe lạnh chuyên dụng, hòm lạnh, phích vắc xin, đảm bảo duy trì nhiệt độ bảo quản vắc xin ổn định trong suốt quá trình di chuyển.
- Thiết bị tại điểm tiêm chủng: Tủ lạnh bảo quản vắc xin chuyên dụng, hòm lạnh, phích vắc xin tại các phòng tiêm.
Mỗi giai đoạn trong chuỗi lạnh đều phải được kiểm soát chặt chẽ để ngăn ngừa vắc xin tiếp xúc với nhiệt độ ngoài khoảng cho phép, tránh rung lắc, va đập hoặc ánh sáng trực tiếp, những yếu tố có thể làm giảm hiệu lực của vắc xin.
Hướng Dẫn Chi Tiết Về Nhiệt Độ và Phương Pháp Bảo Quản Vắc Xin
Việc thực hiện các phương pháp bảo quản vắc xin đúng cách là yếu tố quyết định để giữ vắc xin hiệu quả. Dưới đây là các yêu cầu bảo quản vắc xin chi tiết:
Nhiệt độ bảo quản vắc xin: Quy tắc vàng
Phần lớn các loại vắc xin cần được bảo quản trong khoảng nhiệt độ thích hợp cho vắc xin từ +2°C đến +8°C, với mức trung bình lý tưởng là 5°C. Tuy nhiên, một số vắc xin có thành phần đặc thù đòi hỏi điều kiện bảo quản khắt khe hơn:
- Một số loại vắc xin cần bảo quản đông lạnh ở nhiệt độ từ -15°C đến -25°C.
- Thậm chí có những vắc xin cần bảo quản ở nhiệt độ âm sâu đặc biệt như -40°C, -70°C hoặc đến -86°C.
Đặc biệt lưu ý, nhiều loại vắc xin dạng dung dịch như vắc xin viêm gan B, vắc xin phối hợp bạch hầu – ho gà – uốn ván (DPT), uốn ván đơn, vắc xin 5 trong 1 (DPT-VGB-Hib) rất nhạy cảm với nhiệt độ thấp và dễ bị hỏng nếu bị đông băng. Ngược lại, một số vắc xin sống (ví dụ: sởi, sởi-rubella, OPV) lại nhạy cảm với nhiệt độ cao và ánh sáng.
Thiết bị bảo quản vắc xin chuyên dụng
Để duy trì nhiệt độ bảo quản vắc xin ổn định, việc sử dụng các thiết bị chuyên dụng là bắt buộc:
- Tủ lạnh bảo quản vắc xin chuyên dụng: Các tủ này được thiết kế để duy trì nhiệt độ chính xác từ 2°C đến 8°C, có hệ thống cảnh báo khi nhiệt độ vượt ngưỡng, lỗi nguồn điện hoặc cửa mở. Chúng thường đạt các chứng nhận quốc tế như WHO/UNICEF PQS, FDA, GMP.
- Hòm lạnh và phích vắc xin: Sử dụng cho việc vận chuyển vắc xin hoặc bảo quản tạm thời tại điểm tiêm chủng, đặc biệt trong các buổi tiêm lưu động hoặc khi mất điện. Cần có bình tích lạnh xung quanh để duy trì nhiệt độ.
Không được bảo quản vắc xin chung với thuốc, hóa chất, bệnh phẩm, thực phẩm hoặc đồ uống.
Kiểm soát nhiệt độ vắc xin liên tục
Kiểm soát nhiệt độ vắc xin là một quy trình cần được thực hiện nghiêm ngặt và liên tục. Nhiệt độ của kho lạnh, tủ lạnh phải được kiểm tra và ghi chép tối thiểu hai lần mỗi ngày (vào buổi sáng và chiều), kể cả ngày lễ và ngày nghỉ. Các thiết bị theo dõi nhiệt độ như nhiệt kế, thiết bị ghi nhiệt độ tự động, chỉ thị đông băng điện tử (Freeze Tag) hoặc chỉ thị nhiệt độ lọ vắc xin (VVM – Vaccine Vial Monitor) là cần thiết để giám sát và phát hiện sớm các sự cố.
Quy trình sắp xếp và lưu trữ vắc xin an toàn
Cách sắp xếp vắc xin trong thiết bị lạnh cũng ảnh hưởng đến việc duy trì nhiệt độ:
- Sắp xếp vắc xin theo loại, lô, và hạn sử dụng vắc xin. Ưu tiên sử dụng vắc xin có hạn ngắn trước hoặc vắc xin được tiếp nhận trước.
- Để khoảng cách tối thiểu 5 cm giữa các hộp vắc xin và giữa các hộp với vách tủ/buồng lạnh để đảm bảo không khí lưu thông đều. Không đặt vắc xin trực tiếp trên nền buồng lạnh hoặc sát vách tủ lạnh, gần giàn lạnh.
- Vắc xin nhạy cảm với đông băng (ví dụ: DPT, viêm gan B) nên được đặt ở phía trên của tủ, trong khi vắc xin sởi, sởi-rubella, BCG và OPV có thể đặt ở đáy tủ.
- Dung môi đi kèm vắc xin cần được bảo quản ở nhiệt độ từ +2°C đến +8°C hoặc làm lạnh trước khi sử dụng nếu được bảo quản ngoài dây chuyền lạnh.
Quy Trình Bảo Quản Vắc Xin và Quy Định Y Tế
Quy trình bảo quản vắc xin phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định y tế về vắc xin và hướng dẫn của Bộ Y tế về vắc xin để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối đa.
Bảo quản vắc xin tại các tuyến và trong vận chuyển
Từ kho sản xuất, vắc xin được vận chuyển qua các kho tuyến quốc gia, khu vực, tỉnh, huyện và cuối cùng đến các cơ sở y tế nơi tiêm chủng. Mỗi tuyến đều có quy định về thời gian lưu trữ tối đa và phải đảm bảo chuỗi lạnh không bị gián đoạn. Trong quá trình vận chuyển, cần sử dụng phương tiện chuyên dụng, đảm bảo vắc xin không bị va đập, rung giật quá mức và duy trì nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng ổn định.
Bảo quản vắc xin tại buổi tiêm chủng
Tại các điểm tiêm chủng, vắc xin phải được bảo quản trong tủ lạnh chuyên dụng, hòm lạnh hoặc phích lạnh xuyên suốt buổi tiêm, đảm bảo nhiệt độ từ +2°C đến +8°C. Những lọ vắc xin chưa mở sau buổi tiêm chủng cần được tiếp tục bảo quản trong thiết bị dây chuyền lạnh và ưu tiên sử dụng trước vào buổi tiêm chủng kế tiếp. Vắc xin đã hoàn nguyên (pha hồi chỉnh) cần được sử dụng ngay hoặc trong vòng 4-6 giờ nếu được bảo quản đúng nhiệt độ và tránh ánh sáng, sau đó phải hủy bỏ theo quy định.
Tuân thủ quy định của Bộ Y tế
Tại Việt Nam, việc bảo quản vắc xin được quy định rõ ràng trong các văn bản pháp luật như Nghị định số 104/2016/NĐ-CP của Chính phủ về hoạt động tiêm chủng và Thông tư 34/2018/TT-BYT của Bộ Y tế. Các quy định này nhấn mạnh việc vắc xin phải được bảo quản riêng biệt trong thiết bị dây chuyền lạnh, không để chung với các sản phẩm khác, sắp xếp đúng vị trí, và có hệ thống theo dõi, cảnh báo nhiệt độ.
Việc không tuân thủ các hướng dẫn này có thể dẫn đến việc vắc xin bị giảm chất lượng, mất tác dụng phòng bệnh, gây ra các phản ứng không mong muốn và lãng phí nguồn lực.
An Tâm chuyên thiết kế thi công lắp đặt kho lạnh GSP bảo quản vacxin
An Tâm là đơn vị chuyên về thiết kế, thi công, và lắp đặt kho lạnh GSP (Good Storage Practice) dành riêng cho việc bảo quản vắc-xin. Với đội ngũ kỹ sư và nhân viên giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực này, chúng tôi cam kết cung cấp các giải pháp lưu trữ vắc-xin hiện đại và an toàn nhất.
Kho lạnh GSP của chúng tôi được thiết kế theo các tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo điều kiện bảo quản vắc-xin trong môi trường lý tưởng. Chúng tôi sử dụng các thiết bị chất lượng cao và công nghệ tiên tiến để đảm bảo nhiệt độ và độ ẩm ổn định, ngăn chặn tác động của ánh nắng mặt trời và các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến chất lượng vắc-xin.
Đặc biệt, kho lạnh GSP bảo quản vacxin của chúng tôi được kiểm soát chặt chẽ bởi hệ thống giám sát nhiệt độ và độ ẩm 24/7, đảm bảo rằng vắc-xin được bảo quản trong điều kiện tối ưu. Chúng tôi cũng thường xuyên bảo trì và kiểm tra hệ thống để đảm bảo hoạt động liên tục và ổn định.
Với sự chú trọng tối đa vào chất lượng và độ tin cậy, An Tâm tự hào là đối tác tin cậy của các tổ chức y tế, bệnh viện, trung tâm nghiên cứu, và các cơ quan chính phủ trong việc bảo quản vắc-xin quan trọng. Chúng tôi cam kết đồng hành cùng sự thành công trong cuộc chiến chống lại các bệnh truyền nhiễm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
CÔNG TY TNHH CÁCH ÂM CHỐNG NÓNG AN TÂM
Văn phòng giao dịch: 51/26/20 đường Vườn Lài nối dài, P.Thạnh Lộc, Q.12
Địa chỉ kho hàng TPHCM: 1420/1 Vườn Lài (Nối Dài), Phường An Phú Đông, Tp Hồ Chí Minh
Chi nhánh HN: Ngõ 176 đường Cao Lỗ, xã Đông Anh, Hà Nội
Điện thoại: 028.3720.3028 – Fax: 028.6282.0433
Email: cachamchongnong@gmail.com
Website: https://cachnhietantam.com
*Chi nhánh miền Nam:
0901.37.34.39 Ms. Thủy
0911.78.28.28 Mr. Dương
0911 78 86 68 Ms. Khánh
0934 090 593 Ms. Vi
0933.156.195 Ms. Tiên
0847.33.28.28 Ms. An
0707.34.36.39 Mr. Ry
0838.14.28.28 Mr. Duy
0901 47 6667 Mr. Nguyên
*Chi nhánh miền Bắc:
0921 38 28 28 Mr.Hùng
084 533 28 28 Ms.Ngọc
0842 808 288 Ms.Quỳnh
0847 808 288 Ms.Tuyết
0346.220.228 Ms Phương
0977.066.794 Ms. X.Thu
Vacxin là một biện pháp hiệu quả để kiểm soát và ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tuy nhiên, để vacxin giữ được hiệu lực và an toàn, việc bảo quản đúng cách là điều cần thiết. Bài viết đã trình bày một số yêu cầu và biện pháp quan trọng trong việc bảo quản vacxin, từ nhiệt độ, ánh sáng, đến các thiết bị bảo quản cần thiết. Việc tuân thủ các quy định bảo quản vacxin chính là cách đảm bảo hiệu quả và thành công trong cuộc chiến với các căn bệnh truyền nhiễm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện.
Nếu thấy bài viết hay hãy đánh giá 5 sao và chia sẻ nó cho bạn bè của bạn nhé!